Een initiatief om voetbalminnende en dementerende ouderen uit een sociaal isolement te halen wint terrein. In Tilburg halen twintig ouderen tweewekelijks herinneringen op aan ’hun’ club Willem II onder de noemer Football Memories. Sparta en Excelsior tonen interesse en ADO Den Haag, VVV-Venlo, De Graafschap, Vitesse en PSV kwamen al een kijkje nemen. „FC Utrecht gaat een soortgelijk project starten. Het zou mooi zijn als we dit over heel Nederland kunnen uitrollen”, aldus organisator Arjen Pijfers.

Oude rood-wit-blauwe sjaals, een leren voetbal en plakboeken met krantenknipsels liggen verspreid over de tafels in een businessruimte in het Koning Willem II Stadion. Supporter in hart en nieren Ton Pulskens (77) heeft vooral oog voor de spelersfoto van Kurt Zaro die voor hem ligt. In de 83 wedstrijden die de Duitser tussen 1957 en 1960 voor de Tilburgers speelde, scoorde hij 27 maal. „Dat is de beste aanvaller die we hier ooit hebben gehad”, stelt Pulskens.

Dat hij zich Zaro herinnert is opmerkelijk. Pulskens heeft dementie en kan zich sommige zaken van enkele minuten geleden al niet meer voor de geest halen. „Dementie verandert alles”, zegt zijn vrouw Riki (74). „We kunnen geen gesprekken meer voeren. Samen buiten dingen doen zit er niet meer in. Nu zit Ton thuis vooral voor de televisie.”

Hun kinderen en kleinkinderen; daar kan Ton wel nog van genieten. „En elke twee weken wil hij per se naar Willem II”, aldus Riki. Daarmee doelt ze niet op de thuiswedstrijden van de verliezend bekerfinalist van vorig seizoen, maar op Football Memories. Dit is een uit het Verenigd Koninkrijk overgewaaide activiteit voor ouderen die dementerend of eenzaam zijn, legt grondlegger Arjen Pijfers uit. „Aan de hand van allerlei attributen en verhalen van oud-Willem II-spelers die hier zijn, stimuleren we het brein van de deelnemers.”

Vooral ouderen die bijna alleen nog binnen zitten, zijn aanwezig. Pijfers: „Zo proberen we mensen ook een beetje uit hun sociaal isolement te halen.”

Verbroedering

Dat lijkt succes te hebben bij Ton Pulskens, die met Wil Swaans (154 wedstrijden) van gedachten wisselt. „Op mijn zeventiende kreeg ik een contract”, vertelt Swaans, terwijl Pulskens aandachtig luistert.

Ook voor Kees Brands (73) is Football Memories inmiddels verplichte kost. Zoon Johan: „Sinds een jaar is bij hem alzheimer geconstateerd. Het is iets raars. Aan kanker ga je dood, maar met dementie weet je niet echt waar het eindigt.” Brands senior voetbalde in een ver verleden bij Willem II. Tegenwoordig zit hij volgens Johan eigenlijk alleen maar voor de tv. Hij komt het huis niet meer uit. „Maar hier wil hij iedere twee weken per se heen. Hier kletst hij met iemand over Willem II. Je ziet hier dat voetbal verbroedert en het iets positiefs met deze mensen doet.”

Levendig

Bij de Stichting Alzheimer Nederland juichen ze lokale initiatieven zoals Football Memories toe. Uit onderzoek blijkt dat bewegen, sociale prikkels en het stimuleren van nieuwsgierigheid een heilzame werking hebben, zegt Julie Meerveld van de stichting. ,,Mensen blijven op deze manier een stuk langer actief en levendig.”

Dat is goed zichtbaar in het stadion van Willem II. Maakte Pulskens bij binnenkomst nog een apathische indruk, na drie kwartier memories is hij druk in de weer met het stpeltje speelkaarten. Dat hij daarbij in herhaling valt, neemt iedereen voor lief. „Kurt Zaro, dat was de beste aanvaller die Willem II ooit had.”

Kwart miljoen patiënten

Alzheimer Nederland schat dat in Nederland ruim 280.000 mensen dementie hebben. Hiervan zijn er 12.000 jonger dan 65 jaar. Ruim 80.000 van alle mensen met dementie woont in verpleeg- of verzorgingshuizen.

Het aantal mensen met dementie stijgt als gevolg van de vergrijzing van de bevolking in de toekomst explosief naar meer dan een half miljoen in 2040. Tot 2050 loopt het aantal mensen met dementie verder op naar ruim 620.000.

Dementie is volgens CBS-cijfers na kanker en hart- en vaatziekten de meest voorkomende doodsoorzaak in Nederland.